2024/03/10

Enbata Gipuzkoan


 240309: Javi, Oier.

Enbata elkarteak Jaurlaritzaren enkarguz egiten ari den lanean, gaur koba gipuzkoarretako datuak jasotzea tokatu zaigu (...). Intzidentziarik ez, ezohiko eguraldi ona salbu, eta Itziarren jandako menu bikaina. Pixkanaka-pixkanaka, hitzartutako lana modu onean ateratzen gabiltza!

2024/03/03

Negarren Gelarako bidia


 240302: Oskar E, Martin U, Gotzon, Antua, Oier.

Abittara (Amoroto), bloke kaos bat miatzera. Azken urtietako ibilbidiakin, banekixan jakin, ez nintzala haraiñok allegauko (“Al andar se hace el camino / y al volver la vista atrás / se ve la senda que nunca / se ha de volver a pisar”); halan be, barrurako bidian laguntzera juan naiz, nere duda bakarra izanik, ze pasotan egingo neban atzera. 170204an lehelengo kaosan Delta Pausuan izan bazan be, oinguan haraiñok be ez naiz allegau: metro gitxi lehehago dogun pausu legendarixua, Idoian Titixena, izan da gaurko nere mugia. 

Haraiñok allegau aurretik, halan be, aurreko egunetan egindako eurixekin Karlisten Gelan bete-betian zetorren urjauzixan argazki saiua etorri da, guardasol eta guzti. Emaitza politta.

Barrurako bidian, zulo eder honetan sekulan nekatzen ez daben bistak, pausuak eta leku polittak gozatu dittudaz. 2000 hamarkada hasieran esploraziño haundixa egin zan hamen (ni ADESen sartu baiño lehentxuago) eta beraz, bestiak zitz eta mitz ezagutzen dittuezen lekuetan neri gatxagua egitten jata orientatzia: Abarketian Gelia... Trakamaillerako jaitsieria... galdetu eta galdetu ibilli naiz, baiña baietz denpora gitxi barru atzera be dana nahastauta izan? Antuak bidia seinaleztatzeko saiotxo bat egin dau, baiña bestien erresistentzia gogorrakin tope eginda; kabernikolen gauzak!

Alkarrekin ibillittako bidian zihar, bospasei saguzar bakarti ikusi doguz.

Bigurgune eta estuasunetan orientauaz, eta aurrera eginda, Titixen Pausuan iragotzeko indarka ibilli nahi ez, eta bestieri “agur!” esan detset, kanporako bidian bio asuntuetan jarduteko asmuakin. Halan be, plazer hutsangaittik: hantxe geldittu naiz illuntasunian, tarte batez, kaos blokian galduta ibilli dirazen bestien argi izpixak ikusten, gero eta ahulago, eta hotsak aditzen, gero eta urriñago. Betidanik gustau izan jatan gauzia da hori.

Behin guztiz bakarrik, gaur nere bio-trepetxo guztiekin hornittuta (ea ikasten doten!), eta bestiekin segurtasun neurrixa adostuta (“kanporakuan katia halako lekuan laga, urten zarala baieztatzeko”), poliki eta trankil, kanporutz abixau naiz. Helburua, Antuanek seiñalau destan goiko piso goroztatua izan da, Abarketian Gela inguruan. Balizatutako lekuan gora eginda, ikusi dot:
    • Guano kopurua deigarrixa da, bai, eta ez da zaharra (Lithobius ugari). Moltzo ez oso haundixak (0,5 m3 inguru) baiña bai ugarixak, eta 3-4 gela/pasillotan sakabanauta.
    • Gaur ez dot saguzarrik bertan ikusi, (...)
    • Korrosiño zeinu nabarmenak: lixibiatuz aldatutako hidroxiapatitak (zoruan, espeleotemetan); sapaixan kondentsaziño guniak, baiña “kanpai” formako ganga argirik ez.

Abarketian Gela aldera itzulitta, pare bat argazki hartu dittudaz (espeleotema xelebre bat, eta abarketadunan tizonazua), baitta bio lagin batzuk be (4 Lithobius haundi). Bertan hegan topau doten saguzar bat US grabatzen saiatu naiz, baiña alperrik; beste bat sarrerako zonan ikusi dot geruago, eta gauza bera.

Handik kanpora, inzidentziarik ez salbu eta kanpuan harrapau naben zaparradia.

Gerora bestiak azaldu dabenez, “ayer se descubrió el acceso directo a la Sala de los Lloros. Ya no hay necesidad de pasar por la estrechez y se acorta en cinco minutos el acceso”. Ez da gitxi!

2024/02/25

Turtziozen

 240225: Petrus, Javi, Oier.

Jose (Haitzulo) eta Carlos Prietokin (GAES) batera, gaurkoan Turtzioz aldera joan gara datu bilketara.

Lehenik, Enbata elkarteak Eusko Jaurlaritzaren enkarguz egiten ari den lanaren baitan, Siete Puertas haitzulora jo dugu -baimen prezeptiboa eskuratuta-. Bertan, beste urtaroetan egin bezala, Javik ohiko parametroak neurtu ditu aldez aurretik zehaztutako estazioetan, (...)

Ostean Basinagre auzora joan gara,  errepide ondoan dauden 3 zuloetara. Haietako batean, Zospeum espezie fosil berriaren lekuan, Carlosek sedimentu lagin bat hartu du, eta falta zen mapa topografikoa amaitu dugu. Saguzar bat egon da bertan, eta ondoko Refugio haitzulo ikusgarrian, beste bat.

Domeka goiz euritsu hau pasatzeko plan ona, eta leku hobea!

Trintxerak eta mokorduak

 

 240218: Oier.

Verdun, domeka goiza pasatzen. 150 bat kg lur/harri etarata. Puntia ixa ez dot aurreratu, batez be lekua nasaitzen pasau dot, biharra komoduago egin ahal izateko.

Konturatu naizenez, patari mobimentua dago. Azkonarrak-edo, ezkerrera dagon bentanilla konopialian biharrian ibilli diraz. Eta Verdunen bertan, puntako trintxerian ertza bardinduta agertu da, era fondua orbel eta lurrez beteta: bistan da animalixak ibilli dirazela aurrera-atzera.

Lurra etara ahala, bestalde, bestibulo honetan zona bi argi bereizten diraz. Ezkerreko 3/4etan, 30 zm humus dago lehelengo, arola eta sustraiduna, eta horren azpixan beste horrenbeste (gitxienez) buztin. Eskumako 1/4an, ostera, humus geruzia 10 bat zm, azpixan kolada estalagmitiko gogorra, 15 bat zmtakua, eta azpixan lur sopiña, (ustezko) koprolituekin.

Aurreragokuan etaratako (ustezko) koprolituok oso-osorik egon dira. Jaso egin dittudaz, papeletan bilduta, paleontologuari emoteko.

2024/02/10

Moxalaren erreskatea

 240208: Urtzi, Julen.

Markina-Xemeindik, abisua jasotzen dogu moxal bat leza batera jausi dala. Urtzi eta Julen bertaratzen dira, eta animalixa 3 bat metroko sakoneran dagola ikusitta, eurak saiatzia erabagitzen dabe, basarrittarren laguntziakin. Moxala zinttekin jasota, desbiadore bat ekin, eta polifreno batekin tiratuta, ordubeteko biharran ostian kumia onik urtetzen da.


 

2024/02/04

I-040 Paltzuaran

 

240203: Mariano, Antua, Gotzon, Oier.

I-040 Paltzuaran, 3 helburu: (...) argazkixa, pasamanua berrinstalatzia, bloke kaosian desobstruitzia.

(...)

Pasamanuan berrinstalakuntzia, ostera, beste egun baterako laga dogu, animalixak taladruakin ez molestatziarren. Aste batzu barru egingo dogu, hibernaziñua pasautakuan.

Antua eta Gotzon blokietara juan dira, eta Mariano eta bixok kanporutz, kokuak jasotzen: Lithobius 2, bitxo bola 1, Elona 1, Gyas 1, eta 4-5 masma txiki.

Bestiak beranduago urten diraz; esan deskuenez, Marianon Harresittik pasatzian, (...) kopuru beretsua egon da. Ederto!

2024/01/19

Bengetxeko Ameztijan


 240114: Koldobika, Oier.

I-160 Ameztija (Gizaburuaga). 230813an ikusittako lezara juan gara, fitxia ixteko asmoz. Espero genduan moduan, galtzerdi bat izan da, baiña Koldobikari bertikalak jaisteko/igotzeko praktikatzeko ona. Lezia “gaztia” da, zona horretan dagozen estrato sub-bertikaletan zabalduta, hare eta kare harrixen artian, SE aldera begira dagon mendi hegixan. Gu jaitsi garan galeriatxua, 15 bat metrotakua, -70º inguruko deklinaziñuan jaisten da, E norabidian, eta fondua goittik jausittako lurrakin blokeauta dago; punto horretan arrakaliak, eta uran norabidiak, SW norabidera biratzen dau, eta justu hortxe gela txiki bat zabaltzen da, 2,5 x 1,5 bat m zabal-luze, gorutz tximinixa baten igotzen dana, sarrerakuan paralelua, ixa kaleko maillara arte. Koldobika juan da gorutz, eta bere esanetan, 10 bat zmtako leihatilla txiki bat kenduta, ez dau jarraipenik ikusi; goixan bloke artian sustraixak. Itxura guztian arabera, denporiakin, kanpuan beste zulo bat zabalduko da oingo sarreratik S norabidian, 3-4 metrora.

Distua KO dagonez, iparorratza eta harkatzakin egindako krokisakin konformau gara. Barruko argazki pare bat be hartuta. Bio laginak: Meta 2, 5 masma txiki, Elona 1.